Projektowanie systemów automatyki przemysłowej to złożony proces, który wymaga nie tylko znajomości technologii, ale przede wszystkim zrozumienia realnych potrzeb zakładów produkcyjnych. Na przestrzeni ponad 30 lat działalności w sektorach energetycznym, chemicznym, petrochemicznym, wodno-ściekowym, spożywczym i zbrojeniowym, specjaliści PiAZAP niejednokrotnie spotykali się z błędami, które można było łatwo wyeliminować – gdyby od początku postawiono na dobre praktyki projektowe.
Poniżej przedstawiamy 5 najczęstszych błędów w projektowaniu i wdrażaniu systemów automatyki oraz sposób, w jaki PiAZAP skutecznie im zapobiega.
1. Ignorowanie rzeczywistych potrzeb użytkownika końcowego
Wiele projektów z zakresu automatyki przemysłowej i systemów sterowania powstaje w oderwaniu od rzeczywistych warunków pracy i codziennych wyzwań operatorów. Tworzenie koncepcji „zza biurka”, bez dogłębnej analizy procesu technologicznego oraz konsultacji z personelem technicznym, prowadzi do powstawania systemów, które – choć poprawne z punktu widzenia inżynierskiego – okazują się niepraktyczne, nieintuicyjne lub wręcz uciążliwe w eksploatacji.
Jak działa PiAZAP:
W PiAZAP wierzymy, że skuteczny system sterowania musi wynikać z realnych potrzeb zakładu. Dlatego każdy projekt rozpoczynamy od rozmowy z użytkownikiem końcowym – tym, który będzie na co dzień korzystał z danego rozwiązania. Przeprowadzamy wizję lokalną, analizujemy cały proces technologiczny, identyfikujemy punkty krytyczne, a także obserwujemy praktyki operacyjne i serwisowe.
Dzięki temu tworzymy systemy, które są nie tylko zgodne z dokumentacją techniczną, ale przede wszystkim – przyjazne w użytkowaniu. Uwzględniamy różne tryby pracy: automatyczny, ręczny, serwisowy i awaryjny, projektując interfejsy zrozumiałe i czytelne dla operatora. Naszym celem jest to, aby każde działanie na systemie było przewidywalne, bezpieczne i szybkie – bo wiemy, że w warunkach przemysłowych liczy się zarówno efektywność, jak i niezawodność.
2. Niedopasowana architektura systemu
Jednym z częstych błędów przy projektowaniu systemów automatyki jest niewłaściwe dobranie architektury – zarówno pod względem technicznym, jak i funkcjonalnym. Systemy nadmiernie rozbudowane generują wysokie koszty wdrożenia, utrzymania i modernizacji, a przez swoją złożoność bywają podatne na błędy i trudne w serwisie. Z kolei zbyt uproszczone rozwiązania mogą nie sprostać wymaganiom procesowym, ograniczają możliwości rozbudowy i powodują przestoje lub konieczność gruntownej przebudowy już na wczesnym etapie eksploatacji.
Jak działa PiAZAP:
W PiAZAP kluczowym elementem każdego projektu jest prawidłowe dopasowanie architektury systemu do specyfiki obiektu – jego wielkości, stopnia złożoności procesów, wymagań funkcjonalnych oraz oczekiwań co do rozwoju w przyszłości. Starannie analizujemy, czy w danym przypadku lepszym rozwiązaniem będzie rozproszony system DCS, klasyczna SCADA z dedykowanymi sterownikami PLC, czy może hybrydowe podejście.
Projektujemy systemy z myślą o ich skalowalności i elastyczności – tak, aby możliwe było łatwe wprowadzanie zmian, integracja nowych urządzeń czy rozbudowa o kolejne obszary zakładu bez potrzeby gruntownej ingerencji w istniejącą strukturę. Stawiamy na modularność oraz przejrzystość rozwiązań, co przekłada się na niższe koszty eksploatacji i krótszy czas reakcji serwisu.
Korzystamy wyłącznie ze sprawdzonych, renomowanych platform i rozwiązań, takich jak Siemens, Schneider Electric, ABB, Emerson czy GE – co gwarantuje nie tylko wysoką niezawodność, ale również szeroką dostępność komponentów i wsparcia technicznego, zarówno lokalnego, jak i globalnego.
3. Brak uwzględnienia cyberbezpieczeństwa
W dobie rosnącej cyfryzacji przemysłu i postępującej integracji systemów OT z sieciami IT, cyberbezpieczeństwo staje się jednym z kluczowych wyzwań w obszarze automatyki przemysłowej. Wiele firm wciąż traktuje ten temat marginalnie, skupiając się wyłącznie na funkcjonalności systemu, ignorując zagrożenia płynące z nieautoryzowanego dostępu, ataków złośliwego oprogramowania czy niekontrolowanych połączeń z zewnętrznymi sieciami. Tymczasem każde niedopatrzenie w tym zakresie może prowadzić do poważnych konsekwencji – od utraty danych, przez zakłócenia w produkcji, po zagrożenie bezpieczeństwa ludzi i środowiska.
Systemy automatyki coraz częściej są częścią infrastruktury krytycznej – ich niezawodność i odporność na cyberataki staje się wymogiem nie tylko technicznym, ale też prawnym, m.in. w kontekście europejskiej dyrektywy NIS2.
Jak działa PiAZAP:
W PiAZAP traktujemy cyberbezpieczeństwo jako integralny element projektowania i wdrażania systemów automatyki. Już na etapie koncepcji i doboru architektury stosujemy zasady projektowania rozwiązań z uwzględnieniem bezpieczeństwa od samego początku.
Nasze systemy są zgodne z międzynarodowymi normami bezpieczeństwa przemysłowego, w szczególności IEC 62443, oraz z aktualnymi wymogami dyrektywy NIS2, obejmującej m.in. obowiązki w zakresie ochrony infrastruktury krytycznej, zarządzania ryzykiem i reagowania na incydenty.
W praktyce wdrażamy m.in.:
- Segmentację sieci OT i IT, aby ograniczyć rozprzestrzenianie się zagrożeń i wyodrębnić strefy bezpieczeństwa,
- Kontrolę dostępu opartą na rolach i autoryzacji użytkowników,
- Bezpieczne protokoły komunikacyjne
- Zarządzanie aktualizacjami i łatkami, zgodne z polityką bezpieczeństwa,
- Monitoring i rejestrowanie zdarzeń, ułatwiające detekcję incydentów i analizę powłamaniową.
Współpracujemy również z klientami w zakresie audytów bezpieczeństwa oraz tworzenia dokumentacji i procedur zgodnych z wymogami regulatorów. Dzięki temu nasi partnerzy nie tylko zwiększają odporność swoich systemów, ale również są lepiej przygotowani do spełnienia formalnych obowiązków wynikających z przepisów prawa.
4. Nieczytelna dokumentacja i chaotyczne nazewnictwo
W wielu projektach automatyki przemysłowej problemem okazuje się nie sam system sterowania, ale to, co go otacza – dokumentacja techniczna. Brak spójnego nazewnictwa, nieczytelne schematy, błędy w oznaczeniach czy nieaktualne rysunki potrafią skutecznie utrudnić uruchomienie instalacji, przeprowadzenie serwisu czy zaplanowanie rozbudowy. W sytuacjach awaryjnych każda minuta ma znaczenie – a nieczytelna dokumentacja to realne zagrożenie dla bezpieczeństwa i ciągłości produkcji.
Niestety, dokumentacja bywa traktowana jako formalność, „dodatek” do systemu, zamiast jako jego integralna część. W efekcie firmy ponoszą dodatkowe koszty, uzależniają się od autorów projektu i napotykają problemy już przy pierwszych pracach modernizacyjnych.
Jak działa PiAZAP:
W PiAZAP od początku podchodzimy do dokumentacji jako kluczowego elementu projektu – zarówno z punktu widzenia inwestora, jak i przyszłych użytkowników oraz służb utrzymania ruchu.
Każdy projekt opieramy na spójnym i przejrzystym systemie oznaczeń, zgodnym z oczekiwaniami klienta, branżowymi standardami (np. PN-EN, IEC) oraz zasadami dobrej praktyki inżynierskiej. Stosujemy logiczne, hierarchiczne nazewnictwo urządzeń, kanałów sygnałowych i struktur PLC, co znacząco ułatwia nawigację w dokumentacji i obsługę systemu.
Dostarczamy kompletne zestawy dokumentacji techniczno-ruchowej (DTR), instrukcji obsługi, schematów elektrycznych, diagramów logicznych, list sygnałów, opisów funkcjonalnych i innych niezbędnych materiałów – zarówno w formie papierowej, jak i cyfrowej (np. PDF, DWG)
Naszym celem jest to, aby każdy serwisant, automatyk czy inżynier – nawet nieznający danego obiektu – mógł w krótkim czasie zrozumieć strukturę systemu i skutecznie podjąć działania techniczne. Dobra dokumentacja to inwestycja, która procentuje przez cały cykl życia instalacji.
5. Pomijanie testów FAT/SAT lub ich pobieżne wykonanie
W wielu projektach automatyki przemysłowej testy funkcjonalne systemu – zarówno w fazie fabrycznej, jak i na obiekcie – są traktowane jako formalność lub wykonywane w pośpiechu. Brakuje szczegółowych scenariuszy testowych, odpowiedniej dokumentacji oraz udziału kluczowych osób (np. technologów, operatorów, służb UR). W efekcie wiele błędów wykrywanych jest dopiero po uruchomieniu instalacji, co prowadzi do przestojów, kosztownych poprawek i napięć między dostawcą a inwestorem.
Brak rzetelnych testów FAT (Factory Acceptance Test) i SAT (Site Acceptance Test) skutkuje m.in.:
- niedziałającymi funkcjami alarmowymi lub blokadami bezpieczeństwa,
- błędną logiką sekwencji sterowania,
- nieintuicyjną obsługą ekranów operatorskich,
- błędami w komunikacji między urządzeniami.
Jak działa PiAZAP:
W PiAZAP przywiązujemy ogromną wagę do jakości testów – bo wiemy, że to one decydują o bezproblemowym rozruchu i stabilnej eksploatacji systemu.
Każdy system SCADA, DCS lub PLC przechodzi szczegółowe testy FAT (Factory Acceptance Test) w naszej siedzibie w Puławach. Montujemy system w warunkach zbliżonych do docelowych, symulujemy sygnały z obiektu, testujemy wszystkie funkcje logiczne, sekwencje, alarmy, ekrany operatorskie i komunikację. Testy te są dokumentowane, odbywają się z udziałem przedstawicieli klienta i zakończone są podpisaniem protokołu FAT.
Następnie, po instalacji na obiekcie, przeprowadzamy testy SAT (Site Acceptance Test) – czyli końcowe sprawdzenie poprawności działania systemu w rzeczywistym środowisku pracy. Sprawdzamy współpracę z urządzeniami wykonawczymi, zgodność reakcji z logiką procesową, komunikację z innymi systemami oraz zachowanie systemu w sytuacjach awaryjnych i nietypowych.
Podczas SAT aktywnie współpracujemy z zespołami:
- mechaników – aby zsynchronizować działanie urządzeń fizycznych ze sterowaniem,
- elektryków – aby sprawdzić poprawność połączeń i zasilania,
- technologów i operatorów – aby zapewnić, że system odpowiada rzeczywistym potrzebom procesu.
Wszystko to realizujemy w oparciu o przygotowane wcześniej scenariusze testowe i arkusze kontrolne, które pozwalają na jednoznaczne potwierdzenie spełnienia wymagań funkcjonalnych.
Efekt? System, który działa zgodnie z oczekiwaniami od pierwszego dnia i nie zaskakuje błędami w trakcie produkcji.
Dlaczego warto powierzyć projekt PiAZAP?
-
Doświadczenie – ponad 30 lat w automatyce przemysłowej
-
150+ specjalistów – automatycy, programiści, projektanci, elektrycy
-
Setki zrealizowanych projektów – w różnych gałęziach przemysłu
-
Wysoka jakość i terminowość – potwierdzone referencjami
-
Zgodność z normami – PN, IEC, NIS2, cyberbezpieczeństwo
Jeśli szukasz partnera, który nie tylko zaprojektuje system automatyki, ale zrobi to z myślą o bezpieczeństwie, ergonomii i niezawodności – skontaktuj się z nami.
