Robotyzacja a automatyzacja – czym się różnią i kiedy stosować jedno lub drugie?

czy lepiej wybrać automatyzację czy robotyzację

W dobie Przemysłu 4.0 przedsiębiorstwa produkcyjne dążą do maksymalizacji efektywności, niezawodności oraz jakości procesów. Jednym z głównych kierunków modernizacji są automatyzacjarobotyzacja. Chociaż pojęcia te bywają używane zamiennie, w praktyce technicznej różnią się zakresem, celem i stopniem ingerencji w procesy. Ten artykuł ma na celu wyjaśnienie tych różnic z perspektywy inżynierów produkcji oraz wskazanie kryteriów, które pomogą w podejmowaniu trafnych decyzji wdrożeniowych.

Automatyzacja – definicja i zastosowanie

smart-industry-control-concepthands-holding-tablet-blurred-automation-machine-as-background

Automatyzacja to wdrażanie urządzeń i systemów, które pozwalają zminimalizować udział człowieka w realizacji powtarzalnych operacji lub monitoringu procesów. Typowe rozwiązania to:

  • Sterowniki PLC – modernizacja maszyn, rozbudowa ich funkcjonalności, zwiększenie bezpieczeństwa.
  • Systemy SCADA – monitorowanie procesów, zbieranie danych, wizualizacja przebiegu produkcji.
  • Integracja z AI – analizowanie danych procesowych, identyfikacja anomalii w czasie rzeczywistym (np. zmiany ciśnienia, temperatury, czasu cyklu), generowanie sugestii działań.

Automatyzacja znajduje zastosowanie w sytuacjach, gdy chcemy:

  • Usprawnić pojedynczy etap produkcji,
  • Podnieść jakość i powtarzalność,
  • Zredukować liczbę błędów ludzkich,
  • Zyskać dostęp do danych operacyjnych w czasie rzeczywistym.

Robotyzacja – definicja i zastosowanie

automated-robotic-assembly-electronic-circuit-board-smart-factory-40-concept

Robotyzacja oznacza wdrażanie fizycznych robotów do wykonywania złożonych, sekwencyjnych operacji – często w celu całkowitego wyeliminowania pracy człowieka w danym obszarze.

Przykłady stosowanych technologii:

  • Roboty przemysłowe Kawasaki i Epson – aplikacje pick & place, paletyzacja, montaż, pakowanie.
  • Roboty mobilne AMR (np. MIR, Agilox) – automatyczny transport komponentów w obrębie zakładu.
  • Chwytaki specjalistyczne – przystosowane do niestandardowych detali, łączące funkcje sensoryczne (np. pomiar siły, pozycjonowanie).

Robotyzację wdraża się wtedy, gdy:

  • Kluczowa jest eliminacja pracy ludzkiej w procesie,
  • Operacje są powtarzalne, złożone, wykonywane w wysokim tempie,
  • Wymagana jest nieprzerwana praca 24/7,
  • Inwestycja ma wysokie ROI w długim okresie.

Automatyzacja vs Robotyzacja – kluczowe różnice

Cecha

Automatyzacja

Robotyzacja

Zakres

Modernizacja pojedynczych operacji lub etapów

Zastępowanie całych stanowisk roboczych

Udział człowieka

Ograniczony, ale obecny

Dąży do całkowitego wykluczenia

Koszt wdrożenia

Niższy

Wyższy

Elastyczność

Mniejsza

Większa, z odpowiednim programowaniem

Przykłady

PLC, SCADA, czujniki, kamery

Roboty 6-osiowe, AMR, coboty

odpowiednie rozwiazania - robotyzacja czy automatyzacja - sam wybierz

Kiedy stosować automatyzację, a kiedy robotyzację?

Automatyzacja:

  • W przypadku usprawnienia konkretnego problemu technologicznego (np. kontrola momentu dokręcania, pomiar siły docisku),

  • Gdy operacja jest powtarzalna, ale nie wymaga zastąpienia całego stanowiska,

  • Gdy istotne jest podniesienie niezawodności i jakości przy ograniczonym budżecie.

Robotyzacja:

  • Gdy celem jest pełne odciążenie człowieka,
  • W procesach niebezpiecznych lub nieergonomicznych,
  • W miejscach o ograniczonym dostępie do kadry (np. nocne zmiany),
  • W procesach, które wymagają ciągłości, szybkości i precyzji.
automatyzacja vs robotyzacja

Łączenie automatyzacji i robotyzacji

W praktyce często łączy się oba podejścia. Przykładowo:
  • Robot Kawasaki wyposażony w chwytak, który zawiera czujnik siły i sygnały z PLC – pełna synergia systemów.
  • AMR dostarczający komponenty do zautomatyzowanego gniazda montażowego.
To podejście pozwala zoptymalizować koszty, jednocześnie zwiększając efektywność i elastyczność procesów.

Wyzwania techniczne

Robotyzacja
  • Brak przestrzeni – roboty wymagają odpowiedniej strefy roboczej, zabezpieczeń (np. kurtyny, ogrodzenia),
  • Wysoki koszt inwestycji i programowania.
Automatyzacja
  • Złożoność procesowa – czasem automatyzacja jednej funkcji nie przynosi wartości dodanej bez modyfikacji całego ciągu technologicznego,
  • Trudności z integracją z istniejącym systemem (np. starsze maszyny bez dokumentacji).

Integracja z istniejącą infrastrukturą

integracja robotyzacji z systemami poprzez automatyzację

Rola integratora automatyzacji polega na:

  • Doborze technologii (robotów, sterowników, czujników),
  • Komunikacji ze starszymi maszynami (np. za pomocą protokołów Modbus, OPC UA),
  • Testowaniu i uruchomieniu systemu z udziałem działu utrzymania ruchu klienta.
Nie zawsze klient posiada kompetencje IT lub OT – integrator musi być przygotowany na samodzielne wykonanie projektu end-to-end.

Przyszłość – AI i inteligentne systemy

renderowanie-3d-futurystyczny-rozwoj-technologii-robotow-sztuczna-inteligencja-ai-i-koncepcja-uczenia-maszynowego-globalne-roboty-bioniczne-badania-naukowe-dla-przyszlego-ludzkiego-zycia-ilustracja-3d

Wdrożenia przyszłości to połączenie:

  • Robotów i SCADA z modułami AI,
  • Wykrywanie anomalii produkcyjnych na podstawie danych historycznych i online,
  • Systemy sugerujące decyzje, ale pozostawiające kontrolę człowiekowi (tzw. AI-assist, nie AI-control).

Celem jest zbudowanie przewidywalnego, samodoskonalącego się środowiska produkcyjnego, gotowego na zmienność rynkową.

logo piazap nowoczesne technologie

Podsumowanie

Robotyzacjaautomatyzacja to dwa różne narzędzia do realizacji celów produkcyjnych. Wybór właściwego rozwiązania powinien opierać się na:

  • Analizie procesu i jego powtarzalności,
  • Wymaganiach jakościowych i wydajnościowych,
  • Kosztach oraz dostępnej przestrzeni i infrastrukturze.

Integracja obu podejść – w duchu Przemysłu 4.0 – jest dziś standardem, a umiejętność ich łączenia będzie kluczową kompetencją w nadchodzących latach.

Udostępnij

Może Cię zainteresować:

Formularz kontaktowy

Napisz do nas

Masz pytania? Potrzebujesz pomocy? Napisz do nas, odpowiemy jak najszybciej to możliwe.