ATEX to skrót od francuskiego „Atmosphères Explosibles”, co oznacza „atmosfery wybuchowe”. Jest to europejska dyrektywa regulująca wymagania dotyczące sprzętu i systemów ochronnych przeznaczonych do użytku w potencjalnie wybuchowych atmosferach. Dyrektywa ATEX ma na celu zapewnienie bezpieczeństwa w środowiskach, gdzie występuje ryzyko wybuchu z powodu obecności palnych gazów, par, mgieł lub pyłów.
Podstawowe elementy dyrektywy ATEX obejmują:
- Dyrektywę 2014/34/UE – odnosi się do sprzętu i systemów ochronnych przeznaczonych do użytku w potencjalnie wybuchowych atmosferach. Określa wymagania dotyczące projektowania, produkcji i ocen zgodności.
- Dyrektywę 1999/92/WE – dotyczy bezpieczeństwa i ochrony zdrowia pracowników narażonych na ryzyko wybuchu. Określa obowiązki pracodawców w zakresie oceny ryzyka, klasyfikacji stref zagrożenia oraz stosowania odpowiednich środków ochronnych.
Klasyfikacja stref zagrożenia wybuchem według ATEX:
- Strefa 0 – obszar, w którym atmosfera wybuchowa występuje ciągle lub przez dłuższy czas.
- Strefa 1 – obszar, w którym atmosfera wybuchowa może występować podczas normalnej pracy.
- Strefa 2 – obszar, w którym atmosfera wybuchowa występuje rzadko i tylko na krótki czas.
W przypadku pyłów palnych klasyfikacja stref jest następująca:
- Strefa 20 – obszar, w którym atmosfera wybuchowa z pyłów występuje ciągle lub przez dłuższy czas.
- Strefa 21 – obszar, w którym atmosfera wybuchowa z pyłów może występować podczas normalnej pracy.
- Strefa 22 – obszar, w którym atmosfera wybuchowa z pyłów występuje rzadko i tylko na krótki czas.
Wymagania dotyczące sprzętu ATEX:
- Grupa I – sprzęt przeznaczony do użytku w podziemnych częściach kopalń oraz w miejscach zagrożonych wybuchem metanu lub pyłów węglowych.
- Grupa II – sprzęt przeznaczony do użytku w innych miejscach zagrożonych wybuchem.
Każde urządzenie zgodne z ATEX musi być odpowiednio oznakowane, aby wskazać poziom ochrony. Oznakowanie zawiera informacje o kategorii urządzenia, grupie gazów lub pyłów, oraz poziomie bezpieczeństwa.
Dyrektywa ATEX ma kluczowe znaczenie dla zapewnienia bezpieczeństwa w przemyśle chemicznym, petrochemicznym, farmaceutycznym, spożywczym oraz w energetyce. Przestrzeganie tych regulacji minimalizuje ryzyko wypadków i chroni zarówno pracowników, jak i infrastrukturę.
